Home
Liefde en relaties
Wat zijn relatieproblemen? De oorzaken van een problematische relatie – Inclusief oefening

Wat zijn relatieproblemen? De oorzaken van een problematische relatie – Inclusief oefening

door Fabio | sep 26, 2022 | Liefde en relaties

Wat zijn relatieproblemen en hoe kun je weten of je in een problematische relatie verkeert? Op het eerste gezicht lijkt het duidelijk: een relatie is essentieel en normaal dat je wel blind moet zijn om niet te merken dat er sprake is van een problematische relatie. Maar dit is niet altijd het geval. Net als bij andere problemen, bestaat er bij relatieproblemen zoiets als de ‘ontkenningsfase’. In deze bijdrage werpen we een licht op wat relatieproblemen nu precies zijn en hoe je deze middels de communicatie- en systeemtheorie kan oplossen.

Relatieproblemen en de schone schijn ophouden

Veel koppels denken vaak dat ze geen relatieproblemen hebben. Ze denken bijvoorbeeld dat hun problematische relatie te wijten is aan hun geldproblemen of schuiven hun geruzie op de kinderen af. Zolang zij naar de buitenwereld toe positief overkomen, goed functioneren en de schone schijn ophouden, is er geen probleem.

Buitenstaanders zien een gelukkig gezin, vrolijken kinderen, vader en moeder die gezamenlijk huishoudelijke taken verrichten en een goedgevuld sociaal leven leiden. Maar wat mensen niet zien is wat er zich binnen de muren van het gezin afspeelt. Vader en moeder slapen apart, ze delen geen intimiteit meer en een van de ouders heeft geregeld last van losse handen.

Ingrijpende veranderingen in de relatie

We kunnen relatieproblemen ook over het hoofd zien. Dit komt omdat we de relatie als vanzelfsprekend en ‘normaal’ beschouwen. Je zit er te dicht bij en je kan er geen afstand van nemen, want het leven van mensen bestaat voornamelijk uit gewoontes.

Mensen worden zich alleen bewust van ingrijpende en grote veranderingen. Kleine veranderingen, die we vervolgens inschatten als ‘weinig gevaarlijk’, die negeren we het liefst. Want verandering betekent narigheid en die narigheid, die willen we het liefst zoveel mogelijk mijden.

In een dergelijke situatie kijken koppels liever zo lang mogelijk de andere kant op om vervelende gevoelens en moeilijkheden te vermijden. Dit heeft tot gevolg dat die narigheid alleen maar groter wordt.

Het emotionele klimaat tussen koppels

Relatiepsychologen(therapeuten) bestuderen de zogenaamde graadmeter voor het bestaan van relatieproblemen. Als het klimaat vriendelijk, genereus en respectvol is en partners elkaar op een positieve manier kunnen corrigeren, dan is er niets aan de hand.

Maar als partners vijandig, jaloers of destructief met elkaar omgaan en voortdurend kritiek op elkaar leveren, dan is de kans groot dat er zich ergens een enorm relatieprobleem verschuilt.

Wees je er eveneens van bewust dat relatieproblemen zich niet alleen beperken tot mensen die ‘oorlog’ met elkaar voeren. Ook een kalme en afstandelijke houding ten opzichte van elkaar kan wijzen op een ernstige verstoorde relatiedynamiek.

Het zakelijke liefdespaar

Als je elkaar behandelt als ‘zakenpartners’ die uit beleefdheid en alleen om grote gemeenschappelijke belangen niet te verstoren, geen woord of gebaar laten vallen, dan kunnen we er eveneens vanuit gaan dat er een levensgroot conflict schuilgaat.

Naast het emotionele klimaat zijn er nog enkele veelvoorkomende factoren die kunnen wijzen op relatieproblemen:

partners staan onder druk vanwege extreme stressfactoren (zoals problemen op het werk, familieomstandigheden, enzovoort).
koppels kunnen problemen niet oplossen door een gebrek aan probleemoplossende vaardigheden (een verstoorde communicatie, gevoelens worden niet bespreekbaar gemaakt, enzovoort).
jullie brengen niet voldoende tijd met elkaar door.
financiële discussies.
mensen zijn niet tevreden over hun seksleven (te veel, te weinig, niet op de juiste manier).
koppels hebben meningsverschillen over de opvoeding van de kinderen.

Het is altijd een combinatie van de genoemde factoren die kunnen wijzen op relatieproblemen. Een verschil van mening over de tafelmanieren van jullie kind hoeft niet te leiden tot een relatiebreuk(probleem).

Een relatie is gebaseerd op een systeem

Het woord relatiesysteem is door relatietherapeuten bedacht. Dat systeem legt de nadruk op het feit dat beide partners onderdeel uitmaken van een geheel dat op zijn beurt een eigen leven leidt.

Een systeem voldoet aan allerlei wetmatigheden en die hebben weer gevolgen voor de onderdelen van het systeem, dus voor de partners. Concreet betekent dit dat als het slecht gaat met jou, gaat het slecht met de relatie. En als het slecht gaat met je relatie, voel jij je minder goed.

Het belangrijkste proces in een relatie is de informatiestroom, de communicatie tussen partners. Die stroom gaat maar door en houdt nooit op: ook als je geen informatie met je partner deelt (over je gedachten en gevoelens), blijf je communiceren.

Het nadenken over en veranderen van deze informatiestroom is het belangrijkste kenmerk van de systeemtherapie.

Relatieproblemen oplossen met de systeemtheorie

Als mensen zich bewuster worden van hun manier van doen, kunnen ze die veranderen. Vaak communiceren koppels op de verkeerde manier waardoor er tijdens een gesprek frustraties optreden. Die frustraties bestaan uit:

uitweiden over details
steeds het verleden oprakelen
elkaar etiketten opplakken
voor elkaar denken
aan de ander steeds vragen waarom die iets doet of laat
mededelingen doen in de vorm van een vraag
alleen zeggen wat je niet bevalt en niet wat je wilt

Een andere positieve eigenschap van de systeembenadering is het erkennen van ziekmakende processen. Je kent het verschijnsel wel dat de ene ruzie de andere uitlokt.

Bijvoorbeeld: je bent boos over iets dat je partner gisteren zei en daardoor reageer je vandaag opvliegend. Het gevolg: weer ruzie.

Een ander voorbeeld: je hebt geen zin in een confrontatie en houdt je ergernissen voor jezelf. Gevolg: weer ruzie, want vroeg of laat barst die bom.

Dit verschijnsel (ruzie-op-ruzie) kun je zien als een opzichzelfstaand versterkend proces.

Relatieproblemen oplossen met de communicatietheorie

Het is een veelvoorkomend probleem dat de communicatie een directe oorzaak is van de relatieproblemen. De communicatie is een containerbegrip; communiceren kan op uiteenlopende manieren en het kan op veel manieren misgaan.

Mees voorkomende communicatieproblemen in een relatie zijn:

koppels bezitten niet de vaardigheid om op een constructieve manier te communiceren. Ze kunnen samen geen besluit nemen. Ze bespreken de zaken die misgaan niet of te weinig.
er is geen of onvoldoende affectieve communicatie. Dit wil zeggen dat koppels hun gevoelens niet bespreken. Het niet bespreekbaar maken van gevoelens kan resoneren vanuit het verleden. Een andere reden waarom mensen niet uiten wat ze voelen is de overgang tussen liefde en een relatie.
mensen durven vaak hun gevoelens niet te uiten, uit angst om hun relatie op het spel te zetten, financieel verlies te lijden of zelfs de kinderen te verliezen.

Relatieproblemen oplossen – Start met een beschrijving van je persoonlijke relatietheorie

Via de volgende vragen ga je voor jezelf na wat je associeert met de relatie die je op dit moment hebt, de relaties die je in het verleden hebt gehad en de relaties die je als voorbeeld hebt gehad. Belangrijk is dat je vrijuit opschrijft wat in je opkomt.

Hoe was de relatie met je ouders?
Welke rol heb je het meeste overgenomen, die van je moeder of die van je vader? Of doe je net je best om het anders dan een van hen te doen?
Van welke relatiesystemen maak je deel uit?
Welke rol heb je in de belangrijkste systemen. Ben jij degene die steeds initiatieven neemt, of ben je afwachtend? Leg je problemen bloot, of ga je op zoek naar compromissen?
Op welk gebied heb je regelmatig conflicten in je belangrijkste relatie?
Hoe ziet de perfecte relatie er voor jou uit?
In welke relatie ben je het diepst gekwetst en op welke manier?
Wat mag nooit weer gebeuren?
Heb je een trauma overgehouden aan een relatie?
Vind je dat je last hebt van bindings- of verlatingsangst?

De boven gestelde vragen schrijf je in eerste instantie voor jezelf op. Door te bezinnen op dit thema en dat woord voor woord uit te schrijven, ontdek je waar je sterke en zwakke eigenschappen liggen. Hierdoor zal je beter aan jezelf kunnen werken wat de relatie met anderen en jezelf positief zal beïnvloeden.