In deze bijdrage ‘gelukkig zijn met jezelf’ word je wegwijs gemaakt in wat je écht gelukkig maakt. We werpen een licht op het gevoel van geluk en welbevinden in de breedste zin van het woord. Vervolgens kijken we naar de zes psychologische behoeften die de basis vormen van je vermogen om voluit te genieten en gelukkige gevoelens te ervaren.
Gelukkig zijn en je goed voelen, is meer dan een moment van vreugde. Wat ons gelukkig maakt en welke interpretatie we aan dit woord toekennen, is voor iedereen anders. Geluk is een nevenproduct van de dingen die we doen en meemaken. Zijn we gelukkig, dan loopt ons leven op wieltjes en dragen we positief bij aan het leven van anderen. Het is belangrijk om gelukkig te zijn, nog belangrijker is om geluk beter te begrijpen
Er zijn twee manieren om gelukkig te zijn
Het gevoel van geluk kunnen we op twee manieren onderverdelen:
Het hedonistisch geluk (gelukkig zijn op een bepaald moment), en het eudemonistisch geluk (een langdurige vorm van geluk).
Het hedonistisch geluk
De eerste vorm van gelukkig zijn is het hedonistisch geluk, of ook wel ‘gelukkig zijn op een bepaald moment’. Mensen die alleen maar op zoek zijn naar dit soort geluk, worden gelukzoekers of hedonisten genoemd. Het geeft ons een fantastisch gevoel om op een bepaald moment gelukkig te zijn en genot te ervaren.
Elk fysiek genot kan eigenlijk alleen maart op het moment zelf ervaren worden. Hedonistisch genot is goed en het is de onmiddellijke ervaring van positieve gevoelens zoals plezier, genot en opwinding.
Het probleem met veel dingen die ons onmiddellijk genot geven, is echter dat het dingen worden waar we naar verlangen en ze niet constant blijven duren. We wennen er snel aan om te hebben wat we willen en dan voelen we niet meer het plezier wat we er oorspronkelijk voor hadden. Kopen we een nieuwe auto, dan maakt ons dat tijdelijk gelukkig.
We leven in een wereld die deze behoefte aan onmiddellijke voldoening en genot stimuleert. Dit effect noemen we de hedonistische tredmolen: we hebben steeds meer nodig om onze gulzige gewenning aan geluk te voeden.
Het eudemonistisch geluk
De tweede vorm is het eudemonistisch geluk. Dit is een betekenisvollere term die op langdurig geluk wijst. Het draait hier om tevredenheid die verband houdt met het welbevinden. Met andere woorden: het potentieel en de vervulling van ons ware ik. Als je alles bent wat je kunt zijn, als je je volledig potentieel bereikt, dan leidt dit tot vervulling en geluk.
Geluk en verdriet
We kennen allemaal mensen die – wat er ook gebeurt – altijd een reden vinden om te klagen en te zeuren dat de dingen anders zouden moeten zijn. Mensen die altijd negatief zijn en dat uitstralen. Anderzijds kennen we ook mensen die altijd lachen, vrolijk zijn en een positieve instelling hebben. Dat betekent niet dat dat ze soms niet verdrietig zijn.
Het is een feit dat verdrietige dingen ons verdrietig maken. Geluk en verdriet zitten in dezelfde verpakking; wat ons blij maakt, heeft ook het vermogen ons verdrietig te maken. De keuze om dit verdriet te aanvaarden, maakt evengoed deel uit van ons leven als geluk en vreugde deel uitmaken van ons welbevinden. Gelukkige mensen kunnen verdriet aanvaarden in plaats van ertegen de vechten of het te ontkennen.
Geluk als maatstaf voor je welbevinden
Vreugde, geluk, opwinding en tevredenheid zijn maar een paar manieren waarop we zeggen dat we ons goed voelen. Ze zijn een aanduiding dat alles goed gaat, terwijl verdriet, ellende, woede en angst negatieve emoties zijn die op het tegengestelde wijzen.
Er ontstaat pas verwarring als we normale negatieve gevoelens gaan zien als negatieve emoties die aangeven dat ons leven niet echt goed loopt. Geluk is een belangrijk ingrediënt van een goed leven, maar het is er zeker niet de definitie van.
Voldoening, tevredenheid en geluk met je leven zijn een maatstaf voor je algemene welbevinden. En we kunnen alleen echt gedijen en ons ontplooien als we al onze psychologische behoeften kunnen vervullen.
Gelukkig zijn met jezelf en je psychologisch welbevinden
Psychologisch welbevinden betekent dat we mentaal fit zijn en ons goed voelen en het is een van de voornaamste criteria om je gelukkig te voelen. Om daadwerkelijk te kunnen floreren moeten we op zes sleuteldomeinen goed functioneren. Deze domeinen vormen samen de bouwstenen voor een optimale mentale gezondheid en voor het ervaren van gelukkige gevoelens op de lange termijn.
De 6 sleuteldomeinen zijn:
- Grip hebben op de omgeving
- Autonomie
- Een doel hebben
- Persoonlijke groei
- Zelfacceptatie
- Een positieve relaties met anderen
Grip hebben op de omgeving
Het leven zit vol uitdagingen, van de dagelijkse vaardigheden die je nodig hebt om te functioneren en te voldoen aan je basisbehoeften, tot het gevoel dat je de dingen goed doet.
Een pasgeboren baby is een bron van plezier en uitdagingen, maar je plezier neemt toe als je meer vertrouwen krijgt in je vaardigheden om het kind te verzorgen. Een veeleisende baan geeft ook meer voldoening als je weet dat je er de nodige talenten voor hebt.
Om je omgeving in de hand te houden moet je verschillende dingen kunnen hanteren, organiseren en kansen kunnen grijpen.
Je kunt niet altijd alle omstandigheden in de hand hebben, maar het is belangrijk om te weten wat je wel en niet kunt veranderen als je het gevoel wil krijgen dat je de dingen onder controle hebt. Heb je het gevoel dat je je leven in handen hebt, of heb je het gevoel dat je de speelbal bent van de omstandigheden?
Vergeet niet dat je niet aan al je levensomstandigheden evenveel kunt doen, maar je kunt toch heel wat beïnvloeden en de belangrijkste omstandigheden naar je hand zetten. Controle, of minstens een gevoel van controle, komt voort uit onze technische en cognitieve vaardigheden. Het weten en aanvaarden van de dingen die we niet kunnen veranderen en het veranderen van de dingen waar we wel een impact op hebben.
Controle hebben en goed functioneren onder de gegeven levensomstandigheden, is een manier waarop we onze mate van geluk kunnen beïnvloeden. Onze omgeving is voortdurend onderhevig aan veranderingen. Er zijn situaties en omstandigheden die we niet kunnen veranderen, maar we hebben wel invloed op de manier waarop we ernaar kijken; de mogelijkheid om je beeld en perspectief bij te sturen is een van de krachtigste manieren waarop je vat kunt krijgen op je situatie.
Autonomie
Autonomie betekent dat je vrij bent om te kiezen en onafhankelijk kunt denken, in alle situaties. Het is belangrijk om voor jezelf te denken en verantwoordelijk te zijn voor de gevolgen van je eigen daden. Dit is een belangrijke component van gemotiveerd zijn.
Geen autonomie hebben betekent:
- vertrouwen op de mening en het oordeel van anderen voordat je beslist wat je doet.
- je aanpassen aan sociale drukte.
- doelen opgeven.
Autonomie hebben betekent:
- weten wat je graag doet.
- verantwoordelijk zijn voor je eigen gedachten en daden.
- onafhankelijk kunnen denken en handelen.
Zo ontwikkel je autonomie
- Stel haalbare doelen.
- Zoek iemand die je steunt.
- Stop met piekeren en analyseren.
- Let op voor negatieve gedachten.
- Doet wat je echt leuk vindt.
- Neem verantwoordelijkheid.
Een doel hebben
Wat betekent het om te voelen wat je doel is? In welke mate bepaalt dit gevoel je keuzes? Het gevoel dat je een doel hebt, geeft je een reden om dingen te doen. Het moedigt je aan om meer voldoening te zoeken en zo bereik je een gevoel van richting.
Als je weet wat écht belangrijk is, heb je een goed beginpunt om uitdagingen te bepalen die iets voor je betekenen. Als je het gevoel hebt een doel te hebben, betekent dat dat je een duidelijk vooropgesteld plan hebt in je leven, zodat al je handelingen een richting hebben.
Persoonlijke groei
Door persoonlijke groei kun je te weten komen wat het belangrijkste is voor jou. Voor persoonlijke groei moet je openstaan voor verandering en bereid zijn om je aan te passen en het hoofd te bieden aan alle goede en slechte dingen in je leven. Op die manier krijg je het gevoel dat je blijft ontwikkelen.
Mensen die openstaan voor groei en gericht zijn op zelfontwikkeling, blijven altijd leren. Je vermogen om je aan te passen en te leren, is een sleutelfactor voor je geluk en welbevinden. We worden allemaal geconfronteerd met uitdagingen en veranderingen en als we bereid zijn om te leren, krijgen we een houding waarin ruimte is voor persoonlijke groei.
Tegenslagen en mislukkingen zijn gelegenheden om te verbeteren en te groeien. Mensen die openstaan voor groei, houden van veranderingen en nieuwe ervaringen.
Zelfacceptatie
Niemand is perfect. Als je verwacht dat anderen heiligen zijn, betekent dat vermoedelijk dat je er ook eentje moet zijn – hoe moeilijk is dat? Als je uitgenodigd wordt voor een etentje en het smaakt voortreffelijk, het huis is vlekkeloos, de mensen en het gesprek zijn onderhoudend en stimulerend, de gastvrouw is oogverblindend; alles is eigenlijk perfect, maar hoeveel zin heb je dat nog om die mensen bij jou thuis uit te nodigen?
De waarheid is dat we evenveel van mensen houden om hun fouten, kwetsbaarheden en zwaktes als om hun goede kanten. Maar we houden ook van mensen die ons met al onze minder kantjes aanvaarden.
Probeer je tijdens een etentje de perfecte gastvrouw/heer te zijn om van jezelf te kunnen houden, of hou je van jezelf met je foutjes? Zelfacceptatie is geen eigendunk, want eigendunk is hoe je je voelt. Zelfacceptatie is weten wie je bent, waarderen wie je bent, je eigen unieke talenten, grillen en fouten erkennen en ervan houden.
Voor zelfacceptatie heb je een positieve houding nodig tegenover jezelf. Mensen die erkenning en acceptatie van anderen moeten krijgen, zullen sneller de reacties van anderen verkeerd interpreteren. Het kleinste misverstand kan leiden tot afwijzing of een overreactie. Om jezelf te kunnen aanvaarden moet je begrijpen wie je echt bent, met je goede en slechte kanten.
Een positieve relatie met anderen
Goed kunnen opschieten met andere mensen, communiceren en je op een of andere manier verbonden voelen, is een basisbehoefte. Isolatie een universele straf en een marteltechniek. Goede vrienden, de steun van familie en een liefdespartner beïnvloeden niet alleen je mentale gezondheid, maar ook je lichamelijk welbevinden.
De kwaliteit van relaties is belangrijker dan de kwantiteit. Vrienden waar je op kunt vertrouwen, maken je het gelukkigst. Het is beter om een paar goede vrienden te hebben dan veel kennissen.
Om met andere mensen om te gaan heb je empathie, het vermogen om mensen te vertrouwen, een zorgende benadering van anderen en emotionele intelligentie nodig. Liefhebbende, meewerkende en open mensen, genieten meer van intimiteit en zijn tevredener over het leven.
Als je niet in staat bent om te delen en open te zijn over jezelf, zal het moeilijker voor je zijn om te genieten ven betekenisvolle en intieme relaties.
We vertrouwen mensen die ons vertrouwen, we geven om mensen die om ons geven. Bijna al onze interacties met anderen zijn wederzijds; we geven wat we krijgen – goed en slecht. Wederkerigheid zit ion ons, niet alleen omdat we graag geven wat we krijgen, maar omdat we elkaar beoordelen en mensen door onze goedkeuring of afkeuring sociaal verantwoordelijk stellen.
Gelukkig zijn met jezelf en de tijd
Aanwezig zijn in je leven is een van de belangrijkste manieren om meer van je leven te genieten. Maar je welbevinden en geluk worden ook beïnvloed door je relatie met het verleden, het heden en de toekomst.
Je welbevinden komt in gevaar als je je te veel focust op één tijdsperspectief. Je moet in staat zijn om verschillende tijdsperspectieven te combineren om zo een gezonde relatie te hebben met het verleden, tijd te hebben om van het heden te genieten en met één oog op de toekomst gericht.
Geluk en keuzes
Ons geluk wordt voor een groot deel bepaald door de hoeveelheid keuzes die we hebben gemaakt en de manier waarop we keuzes maken. Als je je te veel aantrekt van wat anderen mensen hebben en doen, dan komt je welbevinden in gevaar. Het belangrijkste is dat je nagaat wanneer het zinvol is om tijd en moeite te investeren in je keuze en wanneer dat nadelig is.
Dit vind je wellicht ook interessant
De helende kracht van empathie en kwetsbaarheid
Zelfcompassie – Draag bij aan je welbevinden en geluk
De essentiële eigenschappen van zelfreflectie
Midlifecrisis – De weg naar spirituele groei
Stappenplan om een gelukkig leven te leiden
Je emoties beheersen met EFT – Inclusief stappenplan
Introspectie – De deur naar het verleden sluiten
