Empathie en kwetsbaarheid stellen ons in staat de wereld op een ‘nieuwe manier’ waar te nemen en tegemoet te treden. De Amerikaanse psycholoog Carl Rogers beschreef het effect van empathie op mensen: als iemand werkelijk naar je luistert zonder te oordelen, zonder te proberen om de verantwoordelijkheid voor je op zich te nemen, zonder te proberen je ‘te vormen’, dan voelt dat heel erg goed. Het is verbazingwekkend hoe onoplosbare zaken zich oplossen als iemand zich empathisch en kwetsbaar opstelt.
Empathie en kwetsbaarheid
De helende kracht van empathie vraagt dat we onze diepste gevoelens en behoeften uiten, wat soms een hele opgave kan zijn. We zullen onszelf makkelijker kunnen uiten als we ons eerst kunnen inleven in de ander, omdat we ons dan realiseren dat we beiden mens zijn en dezelfde behoeften delen.
Je kan je pas gemakkelijker openstellen naar anderen toe, naarmate je je dieper inleeft in de gevoelens en behoeften achter woorden. We zijn het minst geneigd om ons kwetsbaar op te stellen in situaties waarin we ons imago hoog willen houden uit angst om de controle te verliezen.
Wanneer we het idee hebben dat we vernederd of gebruikt worden, dan kunnen we té gekwetst, boos of bang zijn om empathisch te zijn. Op zo’n momenten doe je er verstandig aan om je fysiek even terug te trekken en jezelf empathie te geven of empathie te vragen aan iemand die je vertrouwt. Als je ontdekt hebt welke behoeften er zo sterk zijn gewekt en nadat je daarvoor voldoende empathie hebt gekregen, dan kun je je opnieuw richten tot anderen.
Mijn advies is om bij pijnlijke situaties eerst te zorgen voor de noodzakelijke empathie, om de gedachten die in je hoofd malen tot rust te laten komen en te ontdekken welke onderliggende behoeften je hebt.
Empathie en ‘nee’ leren zeggen
Veel mensen hebben de neiging om iemands ‘nee’ of ‘ik wil niet’, op te vatten als een afwijzing. Het zijn net die belangrijke mededelingen om met meer empathie in het leven te staan. Vatten we de afwijzing persoonlijk op, dan voelen we ons gekwetst, zonder echt te begrijpen wat er in de ander om gaat. Als we ons echter bewust richten op de gevoelens en behoeften achter iemands ‘nee’, dan kunnen we herkennen waarom hij of zij niet reageert zoals we zouden willen.
Het ongeïnspireerd gesprek
Wellicht zal je het wel herkennen, de situatie waarin een conversatie langs ons heen gaat, bijvoorbeeld op een familiefeest, waar we geen contact voelen met onze gesprekspartner, of als iemand eindeloos blijft doordraven en iedereen bang is dat hij of zij nooit meer ophoudt. Het gesprek wordt ‘levenloos’ als we het contact verliezen met de gevoelens en behoeften die we koesteren. Dit komt vaak voor als mensen spreken zonder zich bewust te zijn van wat ze voelen, nodig hebben en willen verzoeken. In plaats dat je je betrokken voelt, worden we een prullenmand voor die woorden.
Zo’n levenloze gesprekken kun je makkelijk een nieuw leven inblazen. Dit kan je het best doen wanneer je ervaart dat elk woord één te veel is. Hoe langer je wacht, hoe moeilijker het is om de boodschap op een nette manier te communiceren. Dit kan je doen door je af te stemmen op de gevoelens en behoeften van je gesprekspartner.
Bijvoorbeeld: je beste vriendin vertelt je voor de zoveelste keer het drama dat zij 5 jaar geleden met haar ex heeft meegemaakt je zou haar kunnen onderbreken met; ‘(naam vriendin), het klinkt alsof het je nog steeds pijn doet, heb je weleens stilgestaan dat je dat waarschijnlijk nog niet verwerkt hebt?
Maak je behoefte kenbaar middels empathie en kwetsbaarheid
Mensen met negatieve en beladen emoties en die ventileren, zijn zich niet altijd bewust hoe hun manier van uiten overkomt op de ander. Ze zijn zich ook niet bewust dat je op dat moment op een empathische wijze het gesprek onderbreekt.
Een andere manier om een levenloos gesprek een nieuw leven in te blazen is door openlijk jouw behoefte kenbaar te maken en te uiten. Dit doe je door duidelijk te schetsen dat voor een wederzijdse verbinding voor jou, op een andere manier tot stand wordt gebracht.
Je zal je misschien afvragen hoe je de moed kan opbrengen om iemand zomaar midden in een zin te onderbreken. Stel je voor: als je meer woorden gebruikt dan iemand wil horen, wil je dan dat de ander doet alsof hij of zij luistert of wil je dat hij of zij je onderbreekt? Tenslotte willen allemaal dat onze woorden voor anderen een verrijking zijn, en niet een last.
12 tips voor meer empathie en kwetsbaarheid
- Begrijp de doelen van de ander.
- Leer jezelf goed kennen.
- Sta open voor kritiek.
- Negeer je eigen weerstand.
- Wees zelfbewust.
- Maak het verschil tussen wat je wil, en wat je nodig hebt.
- Blijf optimistisch.
- Stel je kwetsbaar op.
- Zorg dat er contact is.
- Zoek de patronen die vastzitten.
- Creëer openhei.
- Ga het waardeoordeel uit de weg.
Dit vind je wellicht ook interessant
Lees hier alles over narcisme
Narcisme – wat ik geleerd heb uit deze relatie
In de klauwen van een narcistische partner
Gaslighting en narcisme – De narcist ontmaskerd
Leven met een narcist – De impact van een narcistische relatie
